ኢንዱስትሪው የመሪነት ሚናውን እንዲረከብ

ኢንዱስትሪው የመሪነት ሚናውን እንዲረከብ…

                                                        ደስታ ኃይሉ

በሁለተኛው የዕድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድ ግብርናውና ኢንዱስትሪው ተመጋጋቢ ሚና እንዲኖራቸው ተደርጎ ነው የተቀረፀው። በዕቅድ ዘመኑ ኢንዱስትሪው ከግብርናው የመሪነት ሚናውን እንዲረከብ በመንግስት በኩል በርካታ ጥረቶች እየተከናወኑ ነው። አንዱስትሪው ይህን ሚናውን እንዲወጣ የልማት ዕቅዱ ከወዲሁ ውጤታማ እየሆነ ነው።

በተለይም የማምረቻ ኢንዱስትሪው የኤክስፖርት ሚና ከፍተኛ ነው። እንደሚታወቀው በአሁኑ ወቅት የዘርፉ ምርቶች ጠቅላላ የኤክስፖርት ገቢ ያላቸው ድርሻ ከጠቅላላው የኤክስፖርት ገቢ ውስጥ ከ1ዐ በመቶ የማይበልጥ ነው። ሆኖም በዕቅዱ መሰረት በ2012 ላይ ወደ አምስት ቢልዮን ዶላር ገቢ እንዲያስገኝ ለማድረግ ታስቧል። ይህ ድርሻም ወደ 25 በመቶ ከፍ ለማድረግና በ2017 ዓ.ም 40 በመቶ ለማድረስ ግዙፍ ዕቅድ ተቀምጧል።

ሌላው የኢኮኖሚ መዋቅራዊ ለውጡ አመላካች የሚሆነው በሚቀጥሉት ዓመታት ወደ ማምረቻ ኢንዱስትሪ የሚደረገው የሰው ሃይል ሽግሽግ ነው። ይህም በአሁኑ ወቅት በመካከለኛና በከፍተኛ የማምረቻ ኢንዱስትሪዎች የተሰማራውና ከ350 ሺህ የማይበልጠውን የሰው ሃይል በቀጣዩቹ አስር ዓመታት በአራት እጥፍ እንዲጨምር ለማድረግ ታስቧል። ይህም አንድ ነጥብ አምስት ሚሊዩን ዜጎች የስራ ዕድል እንዲያገኙ እድል የሚፈጥር ነው። እነዚህን የማምረቻ ኢንዱስትሪውን ልማታዊ ፋይዳዎች ከግምት ውስጥ በማስገባት መንግስት ብርቱ ርብርብ እያደረገ ነው።

የኢንዱስትሪ ፓርኮች ልማት ማንኛውም ሀገር በኢኮኖሚ፣ በማህበራዊና በፖለቲካ መስኮች ሁለንተናዊ በሆነ መልኩ ተጠቃሚ ያደርጋል። ልማቱ እንደ ጨርቃጨርቅ በመሳሰሉ ቀላል የማኑፋክቸሪንግ ዘርፍ በርካታ የስራ ዕድል የሚፈጠር እና የውጭ ቀጥተኛ ኢንቨስትመንትንም በስፋት መሳብ የሚችል ነው።

ይህም የህዝቦችን ተጠቃሚነት ከፍ የሚያደርግ ከመሆኑም በላይ፤ የውጭ ምንዛሬ በማስገኘት ረገድም የራሱን ሚና ይጫወታል። ከዚህ ጎን ለጎንም የቀላል ማኑፋክቸሪንግ ልማቱን ያፋጥናል፤ ከተሞችን ወደ ላቀ የዕድገት ደረጃ የማሸጋገር ብሎም አዳዲስ ከተሞች እንዲፈጠሩና በዚያኑ ልክም የመልካም አስተዳደር ችግሮች እንዲቀረፉ የራሱን አዎንታዊ ሚና ይጫወታል።

በሀገራችን የተተለመው የኢንዱስትሪ ፓርኮች ልማት ፕሮግራም መሬትን ውጤታማ በሆነ መልኩ ለልማት ስራ ብቻ እንዲውል የሚያደርግና የኪራይ ሰብሳቢነት በር የሚዘጋ መሆኑን መገንዘብ ተገቢ ይመስለኛል።

እርግጥም ልማቱ ለመሰረተ ልማት ግንባታ የሚወጣውን ወጪ በተቀናጀ መልኩ መጠቀም የሚያስችልና ለአካባቢ ጥበቃ ሥራ ትኩረት የሚሰጥ በመሆኑ ኢንዱስትሪዎችን በእሴት ሰንሰለት እርስ በርስ ስለሚያስተሳስር ብክነትን የሚቀንስና የኪራይ ሰብሳቢነትን በመዋጋት ረገድ ሚናው የጎላ ነው።

ከዚህ በተጨማሪ በውጭ ሀገር ባለሙያዎች የሚከናወኑ ስራዎችን በሂደት በሀገር ውስጥ የሙያው ባለቤቶችና በሀገር በቀል ተቋማት አማካኝነት እንዲከናወኑ መሰረት ይጥላል። ይህም የዕውቀትና የቴክኖሎጂ ሽግግር እንዲረጋገጥ ሰፊ ዕድልን ይፈጥራል።

በመላ ሀገሪቱ የሚገነቡ የኢንዱስትሪ ፓርኮች የተለያዩ መሠረተ ልማቶችን ማሟላት የግድ ይላቸዋል። በዘመናዊ አሰራር ውስጥ የሚታወቀውን የአንድ መስኮት አገልግሎት አሰጣጥ አሰራርንም ይከተላል።

በማንኛውም የኢንዱስትሪ ፓርክ ውስጥ የሚገነቡት ኢንዱስትሪዎች የሚጠቀሙባቸው የጋራ መገልገያዎች፣ መጋዘን፣ የብክለት ማጣሪያና ማስወገጃ፣ የጥናትና ምርምር ማዕከል፣ መኖሪያ ቤቶች፣ የቢሮ መገልገያ ህንፃዎች፣ የሕክምና ማዕከል፣ ትምህርት ቤት፣ ማህበረሰብ አቀፍ የፖሊስ አገልግሎት፣ መዝናኛዎች፣ አረንጓዴ ቦታዎችና ለኢንዱስትሪዎቹ የሚያገለግሉ መሰል ተቋማትን የሚያካትቱ አገልግሎት መስጫዎች ይኖራቸዋል። ይህ በመሆኑም ፓርኩ በውስጡ የተገነቡት ኢንዱስትሪዎች ደህንነታቸው ተጠብቆ በጤናማ ሁኔታ የእርስ በእርስ ውድድር የሚያደርጉበት አካባቢ ነው ማለት ይቻላል።

በዚህ መሰረትም መንግስት በአሁኑ ወቅት በመላ ሀገሪቱ በራሱ ወጪ እየገነባቸው የሚገኙት የኢንዱስትሪ ፓርኮች ኢትዮጵያ በማምረቻ ኢንዱስትሪው ዘርፍ የአፍሪካ ማዕከል እንድትሆን የነደፈውን ዕቅድ ለመሳካት ጥረት እያደረገ ነው።

በዚህም የልማት ዕቅዱን ግብ ለማሳካት በግል ባለሃብቱ ከሚገነቡ የኢንዱስትሪዎች ባሻገር በመንግስት ሙሉ ወጪ አስፈላጊ መሰረተ ልማቶች የተሟሉላቸው 13 የኢንዱስትሪ ፓርኮች እና 17 የግብርና ማቀነባበሪያ ፋብሪካዎች  በመላ አገሪቱ  በመገንባት ላይ  ይገኛሉ።

ታዲያ ይህን የመንግስት ጥረት ለማብራራት የሃዋሳ የኢንዱስትሪ ፓርክ ሁነኛ ማሳያ የሚሆን ይመስለኛል። በሃዋሳ ኢንዱስትሪ ፓርክ 18 ዓለም ዓቀፍ ኩባንያዎች በፓርኩ ከትመው ስራ ጀምረዋል። ምርትም እየላኩ ነው። ከዚህ የኢንዱስትሪ ፓርክ ብቻ ሀገራችን በዓመት እስከ አንድ ቢሊዮን ዶላር የውጭ ምንዛሬ ታገኛለች።

የሃዋሳ ኢንዱስትሪ ፓርክ በልማቱ የተነሱ 186 አባዎራዎች ከክልሉ መንግስትና ሃዋሳ ከተማ መስተዳድር ጋር በመሆን ምትክ የመስጠት ስራ ተከናውኗል። በልማቱ ለተነሱ የህብረተሰብ ክፍሎች ከተማ አስተዳደሩ ወደ 200 የሚጠጉ ቤቶችን ገንብቶ ሰጥቷል። በሃዋሳ ከተማ የሚገኙ ሰፊ ቦታ ያላቸውና ቤት የሚያከራዩ ግለሰቦችም መንግስት ባቀረበው የብድር አቅርቦት ተጠቃሚ ሆነው ቤት የመገንባት ስራውን እንዲጀምሩ ተደርጓል።

እነዚህ ተግባራት የሚያመላክቱት ነገር ቢኖር ለልማት የሚነሱ ዜጎች ተመጣጣኝና ተጠቃሚ በሚያደርጋቸው ሁኔታ ተገቢው ምትክና ካሳ በመንግስት በኩል ተፈፃሚ እየሆነላቸው መሆኑን ነው። ይህ ሁኔታም ዜጎች ለልማት ተነሺ ቢሆኑም፣ ከሚካሄደው ልማት በየደረጃው ተጠቃሚ መሆን እንዲችሉ የሚያደርጋቸው ነው።

የኢንዱስትሪው ዘርፍ ከግብርናው የመሪነት ሚናውን እንዲረከብ ዘርፈ ብዙ ተግባራት ተከናውነዋል። ይህም ወደፊት የኢንዱስትሪው የመሪነት ሚናውን እንዲወጣ መደላድል እየፈጠረ ነው። መንግስት በዚህ ረገድ በተለይም በመቀሌና በኮምቦልቻ የተሰናዳው የኢንዱስትሪ ፓርኮች ግንባታ ጥሩ ማሳያዎች ናቸው።

ያም ሆኖ አሁን ባለን ቁመና ኢንዱስትሪውና ግብርናው ተመጋጋቢ እየሆኑ ነው። ይህም በአንድ በኩል ግብርናው ምርቶቹን በተገቢው ሁኔታ ለኢንዱስትሪ ግብዓት በሚሆኑበት ደረጃ ውጠታማ ይሆናል። በሌላ በኩልም ኢንዱስትሪው ከግብርናው በሚያገኘው ግብዓት እየታገዘ የአገራችንን ምጣኔ ሃብት ለማሳደግ የበኩሉን አስተዋፅኦ ያበረክታል። ይህም ኢትዮጵያ በኢንዱስትሪው ዘርፍ የአፍሪካ ማዕከል እንድትሆን የሚያደርጋት ነው። በመሆኑም አሁን ባለው ዕቅድ መሰረት እየተፈጠረ ያለው የኢንዱስትሪ እመርታ በቀጣይ ከግብርናው የመሪነት ሚናውን እንዲወጣ አሁንም የበለጠ ጥረት ማድረግ ያስፈልጋል።